Als ongeregistreerde zwembaddokter ga ik jullie eens het e.e.a. vertellen over zwembadwater van een Chloor bad.
Velen in deze contreien hebben een zwembad wat met de huidige zomertemperaturen vaak geen overbodige luxe meer is.
Nu denken de meeste mensen dat een zwembad gewoon een flinke bak met water is, dat als samenstelling wat waterstof (H), (twee of zo) en dan nog wat O heeft.
Wat kan dáár nou mee misgaan? NOU VEEL!!!
Onze zwembaden (althans de inhoud) zijn producten der natuur, net als een meer of rivier, er groeit van alles in. Dat moet onder controle worden gehouden want de natuur gaat z’n gang en dat willen we niet, niet in ons bakkie water. Ja het kan wel, maar dan is het resultaat iets anders dan de doorsnee zwemliefhebber voor ogen heeft, namelijk een mooie groene rechthoek met tienduizenden verschillende bacteriën erin…
Even dit tussendoor: Zwembadwater is een voedingsbodem voor allerlei micro-organismen, bacteriën en schimmels. Sommigen van deze bacteriën en schimmels zijn ziekteverwekkend en zorgen voor besmetting van de zwemmers, maar de bacteriën en schimmels die op zichzelf onschuldig zijn kunnen door snelle vermenigvuldiging een slijmachtige aangroei veroorzaken en kunnen het water zelfs troebel maken…
Ik kom wel eens bij mensen om de tuin te maaien en ze vragen me dan of ik niet ook even naar het bad kan kijken want het ziet er zo raar uit. Nou, ik dacht wel eens dat dat zwembad ook haast gemaaid kon worden, zo’n wildgroei van algen!
Er wordt me dan als eerste bezworen dat er meer dan genoeg chloor in zit dus hoe kan dat nou zo groen zijn dan???
Ik zal hieronder proberen het uit te leggen hoe je je bad netjes, helder en gezond kunt houden.
Het testen van het water. Hierbij zijn in eerste instantie 3 zaken van belang…
Alkaliniteit, PH en Chloor
In deze volgorde moet het bad ook getest en op niveau worden gebracht.
Maar deze drie behoeven uitleg om hun waardes te begrijpen.
- Wat is Alkaliniteit?
Een goede alkaliniteit van het zwembadwater zorgt voor een stabiele pH waarde.
De Alkaliniteit (TAC) of carbonaathardheid, geeft de concentratie carbonaten en bicarbonaten in het water aan (ja die zitten er ook in…).
De TAC wordt aangegeven in Franse graden of mg/l CACO3, waarbij 1 Franse graad = 10mg/l CACO3.
Deze concentratie beschermt de pH waarde in het zwembad en vangt zo grote schommelingen op, het houdt de PH dus stabiel. De PH waarde kan enorm schommelen zonder dat je dat in de gaten hebt, door weersinvloeden of het gebruik van teveel chemicaliën en dat is funest voor je water.
Misschien wat duidelijker als je kijkt naar bovenstaand grafiekje, gemeten met een digitale tester. Zo rond de 20e heeft een mede LOTgenoot op mijn advies de Alkaliniteit verhoogd en zie het resultaat!! Op een paar onbelangrijke piekjes na een stabiele PH!
De Alkaliniteit van je zwembadwater moet ongeveer tussen de 80 en 120 mg/l of ppm zijn.
Een TAC-waarde is zelden of nooit te hoog. Indien toch boven de 150 mg/l, verlaagt dit zichzelf wel door het gebruik van het zwembad. Is hij echter te laag, onder de 80 zeg maar, dan ga je naar de Brico en je koopt een grote emmer TAC+, een grote want kijk maar op de verpakking naar de dosering, daar gaat soms veel in kan ik je zeggen. Het is heel fijn poeder dat makkelijk oplost, mik het in je skimmer of los het eerst op in een emmer. Maar let op, het resultaat kun je pas na een aantal uren meten, het duurt lang voordat het in het water is opgenomen!! Laat je pomp aan!
Met een te lage Alkaliniteit kan behalve een onstabiele PH je water ook corrosief worden, schadelijk dus voor andere materialen…
Zorg altijd dat de TA (Total Alkaliniteit) op orde is, vóórdat je begint met het meten en bijstellen van de pH waarde, de Ph zal meestijgen als je Tac+ toevoegd!! Dus de volgorde is enorm belangrijk!!!
- De alom bekende en veel besproken pH-waarde
De pH-waarde van water geeft aan in welke mate het water zuur of basisch (zout) is. De pH gaat van 0 (heel zuur) via 7,0 (neutraal) tot 14 (heel basisch). Het is ook een hardheidswaarde.
Zwembadwater moet een pH-waarde hebben tussen 7,0 en 7,4.
- Als de pH-waarde lager is dan 7,0, dan is het water agressief voor alle metalen delen in het bad (ja ook die zitten er in…) en het aanwezige chloor in je water doet ‘rien’ wat vrij vertaald ‘geen moer’ betekend.
Bij hard water (lage PH, zurig dus) slaat de kalk neer waardoor de werkzaamheid van het gebruikte chloor afneemt. Is de pH-waarde lager dan 7,2 zal 50% van het chloor actief zijn. - Op heel veel plaatsen hier in de Lot e.o. is het water hard tot zeer hard door de aanwezigheid van opgeloste calcium- of magnesiumzouten. Houd hier dus rekening mee bij het (op)nieuw vullen van je zwembad. De pH-waarde van hard water ligt normaal rond of onder de 7. Als er hard water gebruikt wordt, is het dus heel belangrijk om de pH-waarde regelmatig te controleren zodra men het bad vult. Hard zwembadwater is gemakkelijk te behandelen. Een eenmalige toevoeging van pH-Plus, een alkali in poedervorm, is meestal voldoende om de pH-waarde tot boven 7 te doen stijgen.
- Als de pH-waarde hoger is dan 7,4, moet pH-Min toegevoegd worden. Dit is een zuurgranulaat dat de alkalische componenten die voor de hardheid van het water zorgen, neutraliseert. Want…, PH-waarden boven 7,4 kunnen leiden tot irritatie van de huid en de ogen. Is de pH hoger dan 7,6, dan zal het vrije chloor minder tot niet actief zijn.
bron tabel: helderwatershop.be
(Oh ja, misschien leuk om te weten maar echt volkomen onbelangrijk, pH staat voor ‘potentio Hydroniumionen’)
- Het Chloor gehalte, ik bedoel.., de Chloor gehaltes…
Dan het spulletje waar het eigenlijk allemaal om draait, de hoeveelheid werkende Chloor in je badje.
Ik tik het woordje werkende niet voor niets dik, want er is nogal wat uit te leggen over Chloor, er zijn drie soorten…..
- Totale Chloor
- Vrije Chloor
- Gebonden Chloor
Ja, maak het nog maar even ingewikkelder, inderdaad, dat doe ik en niet voor niets!
We mikken te kust en te keur Chloor-lent (langzaam oplossende) tabletten en vaak ook Chloor-choc (bang! in één klap omhoog) in ons heerlijk verkoelende, altijd weer verkwikkende zwembad, hoe meer hoe beter…, toch?
NEE! ‘Voeg toe maar doe het met mate’ zou eigenlijk op de verpakking moeten staan.
Teveel Chloor heeft vele nadelige gevolgen, niet alleen voor de geur, je ogen en je huid maar ook voor het bad. Uiterlijk zal je zien dat de liner verbleekt en soms scheurt, vooral eerst in de hoeken. Een liner gaat in het algemeen 10 jaar mee, maar als je zijn hele leven scheutig bent geweest met Chloor dan kan dat zo maar 5 zijn. Verder zullen plastic delen, skimmer, trapje en zo, bros worden en breken. Trapje zo vervangbaar, skimmer…., een uitdaging. Kijk maar eens in je skimmer naar de buitenwand…
Doe het dus doordacht…
We gaan eerst meten, ‘zeker weten door zuiver meten’ is een bekende uitdrukking die net als ‘de Franse slag’ niet voor niets is bedacht…. (zei iemand eens tegen me…)
Als je een teststrookje gebruikt (er zijn betere methodes maar daarover later meer) dan zal je zien dat de meeste merken 2 Chloor waardes aangeven, Totale Chloor en Vrije Chloor.
Dat vraagt om uitleg;
Als je al enige tijd met je water doet, wat begrijpelijk is gezien de prijs per kuub, dan heb je dus ook flink geïnvesteerd in dure emmers Chloor en er worden ook nog eens zo’n 2 á 3 tabletten per week opgelost in ons bad. Deze tabletten doen hun letterlijk stinkende best om de algengroei te ontmoedigen en de alom aanwezige bacteriën te doden. Maar, het blijft ook in je water achter als ‘gebonden Chloor’. En dat zijn dus de Chloor deeltjes die zich aan de vervuiling in je water ‘hechten’, in je water blijven en je ruikt hun aanwezigheid ook nog.
MAAR ZE DOEN NIETS MEER!
Alleen de ‘vrije Chloor’ is de Chloor die aan de arbeid is en dus werkt. Om nu te weten wat die verhouding is, trek je de waarde van de ‘vrije Chloor’ af van de ’totale Chloor’ en dan heb je de gebonden Chloor. Snap je het nog? (Nu begrijp je ook dat er zwembadspecialisten zijn omdat het allemaal wat ingewikkelder ligt dan je denkt).
Het is dus zaak om niet teveel van de dure Chloor te gebruiken als het niet nodig is. Weinig zwemmers, niet te hoge temperatuur (onder de 25 graden) en je Chloor waarde mag rond de 0,5 liggen. Wordt het warmer, je bad intensiever gebruikt (lees: kinderen, oeps) dan een waarde 1,5 á 2,5 die je bereikt door de pomp meer uren te laten draaien en houd die skimmer met die tabletten in de gaten, ze lossen dus sneller op en de waarde stijgt. Eventueel doe je er dus een tweede bij, afhankelijk van de afmetingen van je bad.
De maximale concentratie gebonden Chloor is 0,6 mg/l.
Is nu die ‘gebonden Chloor’ hopeloos hoog geworden, dan is het tijd om aan de bel te trekken bij een specialist, als je budget het vervangen van je water niet toestaat. Je kunt het ook zelf, maar het vraagt enig inzicht want je moet je water enorm gaan ‘chocken’. Die ‘chock’ verdampt en neemt dan de gebonden Chloor met zich mee.
Chloor choc
Das ook zo’n dingetje, iedereen heeft het in huis en plonst het maar lukraak in z’n zwembad. Heeft niet zoveel zin, Chloor-choc verdampt weer in een paar uur (er zit geen stabilisator in zoals in langzame ‘lent’ chloor). Je gebruikt Chloor-choc alléén in noodgevallen, als je plotseling je bad ziet verkleuren want je pomp was per ongeluk uit, of je was vergeten een tablet in je skimmer te doen of er was onweer en je pH is omlaag geschoten. Je kan dan je bad redden want die Chloor-choc verhoogt metéén je Chloor waarde, de tabletten lossen direct op en je hebt hopelijk een groen bad voorkomen. (Zelf koop ik altijd zo’n 5 liter fles Chloor van één euro bij de supermarkt, bij verkleuring leeg ik hem in z’n geheel, is ook choc en is lekker goedkoop;-)
En dan…
Zo, dat waren even de eerste drie belangrijke begrippen die je vindt op je teststrookjes.
Maar er staat meer op….., is het nou nog niet genoeg? Nee, nouja, een beetje. De volgende begrippen zijn ook belangrijk, maar problemen ermee komen minder vaak voor.
Ik heb het dan over de waardes van ‘Cyaan zuur’ en ‘Bromine’. De laatste is eigenlijk een stof die als alternatief dient voor Chloor, maar dat is een heel ander verhaal en ik beperk me hier alleen tot Chloor baden.
Cyaanzuur staat ook meestal op de strookjes. Cyaanzuur zit in Chloor tabletten. Het zorgt ervoor dat het Chloor niet meteen verdampt en daar ook nog een stief kwartiertje, lees: enige dagen, z’n werk blijft doen. Het wordt ook de Chloor stabilisator genoemd. Door nu dus weer te veel Chloor te gebruiken, of voor langere tijd, of de Chloor kan niet goed verdampen, dan komt er dus langzamerhand teveel Cyaanzuur in het bad. Is dat rot, ja dat is rot want de enige oplossing is het water vervangen, hoeft niet meteen helemaal maar bijvoorbeeld eerst 10 % en dan weer meten. Cyaanzuur onder de 20 is okay, boven de 70 wordt een probleem want dan doet je vrije Chloor ook weer niets meer en wordt je bad ook weer groen…
Het zoveel besproken ‘vlokmiddel’
Het gebruik van vlokmiddel (flocculant) in je zwembad helpt bij het samenklonteren van kleine deeltjes, zoals vuil en algen, zodat ze gemakkelijker kunnen worden verwijderd.
Is je bad ‘wazig’ wittig ‘wazig’ of groenig ‘wazig’ en draait de pomp al dagen zonder dat het helder wordt? Dan gaan we vlokken!!
Hier is een stapsgewijze gids voor het gebruik van vlokmiddel in je zwembad:
Benodigdheden:
°Vlokmiddel (ja duh…)
°Zwembadstofzuiger
Ik maak een stappenplan, populaire uitdrukking maar duidelijker:
1. Lees de instructies op de verpakking want verschillende producten kunnen verschillende doseringen en toepassingen hebben. Volg altijd de instructies van de fabrikant.
2. Controleer en pas de pH-waarde aan, ook vlokmiddel werkt enkel met een correcte PH.
3. Voeg de aanbevolen hoeveelheid vlokmiddel toe aan het zwembad. Dit kan in vloeibare vorm zijn of als tabletten in een zgn ‘sok’.
Vloeibaar: niet zwemmen, tabletten: wel zwemmen… Duidelijk, ik neem altijd de sokken…
4. Laat het vlokmiddel werken: En nu komt het, vlokmiddel heeft enige meters nodig om te ‘ioniseren’ oftewel er moet een flink aantal meters tussen de skimmer en de pomp inzitten (minstens 10).
Dit is meestal niet het geval. Het gevolg is dat de ‘vlokken’ in de pomp kapot slaan en toch door het filter heen gaan. Beter is dus om de kraan van het filter op ‘circuleren’ te zetten, dan vlokt het vuil in het bad en komt uiteindelijk op de bodem terecht als een pluizige substantie. Tevens ‘backwash’ je je het schompus als het toch in je filter blijft steken, en klontert je zand vol.
Zet na ongeveer 6 uur circuleren de pomp uit en laat het bad 8 uur rusten!!!
(het zou er zo uit kunnen zien…)
5. Stofzuig de bodem van het zwembad: Gebruik een handstofzuiger om deze deeltjes heul voorzichtig op te zuigen. Heul voorzichtig want die vlokken zijn licht en dwarrelen anders vrolijk weer door het water… én zet de filter in de afvalstand (waste), zodat de deeltjes niet terug in het zwembad worden gepompt.
6. Zet de zwembadpomp weer in de ‘filter’ stand om het water verder te filteren. Controleer en reinig het filter (backwash) regelmatig tijdens dit proces.
7. Controleer de helderheid van het water: Na het gebruik van vlokmiddel zou het water aanzienlijk helderder moeten zijn.
Tip 1.., ow, ik heb maar 1 tip…: Gebruik vlokmiddel niet te vaak, omdat het de chemische balans van het water kan verstoren.
Ik zou het nog even over de verschillende testmethodes hebben.
Ik heb zelf alles geprobeerd, oplopend naar prijs:
>Eerst de buisjes met druppels, deze kosten maar 5 eu maar zijn vaak moeilijk af te lezen. >Dan de teststrookjes, erg makkelijk in gebruik, resultaat in 15 seconden maar die kleurnuances zijn vaak lastig te onderscheiden. Wel veel waardes in één keer.
>De Aquacheck, dat blauwe apparaatje waar je een strookje in stopt. Deze zie je veel maar persoonlijk ben ik niet tevreden omdat hij erg grote verschillen aangeeft als je dezelfde test drie keer achter elkaar doet(!). Je werkt met teststrips die door het apparaat worden afgelezen.
>Ik ben uiteindelijk op de fotometer uitgekomen. Deze laatste is volgens mij en diverse testen/reviews/specialisten de allerbeste, geeft de exacte waardes aan in 1/100 nauwkeurig maar kost ook wat…
Ik hoop dat mijn uitleg voor wat verheldering in geest en bad heeft gezorgd, er is nog veel meer te vertellen over zwembaden, over filtratie, welke, hoe lang enz enz maar daar is veel over te vinden op internet.
Ik heb me beperkt tot een basic uitleg nav de vele vragen van mensen om me heen en mijn ervaringen.
Kort even over het filter:
Glasfiltermateriaal in zwembadfilters wordt vaak gepresenteerd als “beter dan zand”, maar dat is niet altijd zo in de praktijk.
Okay; Zand is rond, glas is hoekiger met scherpe randen. Filterfijnheid zand is ongeveer 40 micron en glas ongeveer 25 micron. Zand gaat 5 tot 7 jaar mee, glas vaak meer dan 10 jaar. Allemaal waar.
Waarom zijn sommige baden toch vaak troebel ondanks dat er zand in het filter zit?
Glas is lichter dan zand
Als je dezelfde hoeveelheid kg hebt gebruikt als zand, zit er misschien te weinig massa in het filterbed.
Sommige soorten glas zijn te fijn of juist te grof voor je pomp/druk.
Glas van lage kwaliteit
Niet elk type “filterglas” is echt zuiver of goed gesorteerd. Goed glas is niet giftig, reageert nergens op, breekt niet snel af, heeft afgeronde maar niet gladde randen, en droogt niet uit.
Maar ook dit:
Stel je voor: je zandfilter gevuld met zand werkt dag in dag uit om je zwembadwater kraakhelder te houden, maar toch lijkt het alsof hij er een beetje de kantjes vanaf loopt. Het water blijft troebel, er zweeft van alles in rond en je vraagt je af: doet dat ding nog wel z’n werk?
Het zou zomaar kunnen dat je filter last heeft van kanalisering. Dat klinkt misschien als iets technisch ingewikkelds, maar eigenlijk is het gewoon een lui waterstroompje dat liever de makkelijkste weg neemt dan netjes door het hele zandbed te sijpelen. Het gevolg? Een soort tunnelnetwerk in het zand waar het water fluitend doorheen stroomt zonder goed gefilterd te worden. En ja, dat merk je meteen aan je zwembad.
Een van de grootste boosdoeners is te weinig zand in je filter. Als de tank niet goed gevuld is dan kan het water te makkelijk langs de zijkanten glippen. Het zand moet een mooi, egaal bed vormen waarin het water zich netjes verspreidt. Geen kronkelende snelwegen, maar een trage, rustige doorstroming die al het vuil opvangt.
Maar zelfs als je het juiste gewicht gebruikt, kan het misgaan. Zand dat al jaren in je filter zit, kan samenklonteren tot harde klompen. En als je het zand er te droog en met een beetje haast ingegooid hebt, zonder goed nat te maken, dan ontstaan er luchtzakken en kleine kanaaltjes nog voordat je begonnen bent met filteren.
En dan is er nog de pomp. Een te krachtige pomp kan het zand zo hard op zijn donder geven dat het zich verplaatst, met weer diezelfde tunnels als gevolg. Ook de korrelgrootte speelt een rol: te fijn of te grof, en je filter verliest z’n evenwicht.
Goed onderhoud, op tijd het zand vervangen, een backwash op z’n tijd, en zorgen dat je begint met de juiste hoeveelheid zand – dan kom je al een heel eind. .
Dus…….:
1. Controleer of het filter goed is gevuld
Vaak moet het filter tot ongeveer 60–70% van het vat gevuld zijn.
Glas is lichter dan zand → je hebt minder kg nodig, maar hetzelfde volume.
2. Spoel terug, langer en vaker
Zeker bij warmer weer of na veel gebruik: backwash minimaal 2–3 minuten.
3. Controleer de werkdruk
Als de druk snel stijgt, is het filter verstopt of zit er lucht in. Als de druk altijd laag blijft, is het mogelijk ondervuld of versleten.
4. Check de kwaliteit of koop nieuw glas of zand, bij een goeie zwembadwinkel!!
Heb je nu naar aanleiding van dit artikel aan- of opmerkingen, ik ben ook maar een ‘liefhebber’ en leer graag van andere kenners, stuur dan een mail naar info@lotgenoten.fr
Groetjes en veel zwemplezier,
Daan
