Kraanvogels in Frankrijk

De migratie van de kraanvogels in Frankrijk is een fascinerend fenomeen dat jaarlijks plaatsvindt en duizenden vogelaars, natuurliefhebbers en wetenschappers aantrekt. Elk najaar en voorjaar trekken tienduizenden kraanvogels (Grues) over Frankrijk heen als onderdeel van hun jaarlijkse trekroute tussen hun broedgebieden in Noord- en Oost-Europa en hun overwinteringsgebieden in Spanje.
Laten we eens in detail kijken naar het traject, het gedrag en de ecologische betekenis van deze migratie.

 

1. Migratieroute en Timing

De gewone kraanvogel volgt een trekroute die zich uitstrekt van de noordelijke delen van Scandinavië, Duitsland, Polen, en de Baltische staten, tot de Spaanse moerasgebieden en landbouwvlaktes waar ze de winter doorbrengen. Frankrijk ligt precies op deze noord-zuidroute en fungeert als een belangrijk tussenstation en rustplaats. Twee van de belangrijkste rustplaatsen in Frankrijk zijn het Lac du Der in de Champagnestreek en het Lac de Puydarrieux in de Pyreneeën, waar duizenden vogels samenkomen om te rusten, te foerageren en energie op te doen voor de rest van hun reis. De migratie vindt plaats in twee hoofdperioden per jaar. De najaarstrek begint rond september en oktober, wanneer de kraanvogels vanuit hun broedgebieden in het noorden naar het zuiden trekken. De terugreis, de voorjaarstrek, begint vaak in februari en maart, wanneer de vogels terugkeren naar hun broedplaatsen. Tijdens deze periodes zijn ze in grote aantallen in Frankrijk te zien.

2. Belangrijke Haltes: Lac du Der en Lac de Puydarrieux

Lac du Der, gelegen in de regio Grand Est, is een van de grootste meren in Frankrijk en een cruciale rustplaats voor duizenden kraanvogels. Elk jaar stoppen hier tienduizenden vogels om energie op te doen, vooral tijdens de najaarstrek. Dit meer biedt een uitgestrekt wateroppervlak, moeraslanden en akkers waar de vogels kunnen rusten en foerageren. Het aantal kraanvogels dat hier in de herfst neerstrijkt, kan oplopen tot wel 70.000 individuen, een indrukwekkend gezicht dat vaak aanleiding geeft tot georganiseerde vogelkijkevenementen. Natuurfotografen en vogelaars komen van heinde en verre om het spectaculaire schouwspel van deze majestueuze vogels te aanschouwen. Het Lac de Puydarrieux, gelegen nabij de Pyreneeën in Zuid-Frankrijk, is een andere belangrijke stop voor de kraanvogels, vooral in de wintermaanden. Dit meer is omgeven door weilanden en akkers waar de vogels zich tegoed doen aan zaden en insecten. Voor veel kraanvogels is dit meer hun overwinteringsplaats, waar ze relatief veilig zijn en voldoende voedsel kunnen vinden.

3. Gedrag en Sociale Structuur

Kraanvogels staan bekend om hun complexe sociale gedrag en hun unieke trompetachtige roep, die vaak van kilometers afstand te horen is. Tijdens de migratie vormen de kraanvogels grote groepen die gezamenlijk in een V-vorm vliegen. Dit formatievliegen helpt hen om energie te besparen, omdat de vogels in de voorste posities de luchtweerstand breken, waardoor de vogels daarachter minder energie verbruiken. Er wordt vaak gewisseld van positie, zodat elke vogel de kans krijgt om uit te rusten. Deze vorm van samenwerking is essentieel voor hun succes tijdens de lange afstanden die ze moeten afleggen. Binnen de groep zijn kraanvogels zeer sociaal. Vaak vormen ze paren voor het leven, en de migratie is een gezinsactiviteit waarbij ouders hun jongen begeleiden. De jonge kraanvogels, die voor het eerst migreren, leren de route door hun ouders te volgen. Ze worden begeleid en beschermd binnen de groep, wat hun overlevingskansen aanzienlijk vergroot. De ouders spelen een essentiële rol in het leren van de migratieroute aan hun jongen, wat een belangrijk deel is van hun opvoeding en sociale structuur.

Geen fotobeschrijving beschikbaar.

foto: Daan Berg

4. Voedsel en Voeding tijdens de Migratie

Voeding is cruciaal voor de kraanvogels, aangezien de trek enorm veel energie vergt. Tijdens de migratie doen ze verschillende gebieden aan om voedsel te zoeken. In Frankrijk voeden ze zich vooral op graanakkers, weilanden en moerasgebieden. Ze eten een gevarieerd dieet, waaronder granen, maïsresten, insecten, wortels en kleine gewervelde dieren. In de landbouwgebieden kunnen ze gemakkelijk resten van oogsten vinden, zoals maïs en tarwe, wat hen helpt om voldoende calorieën binnen te krijgen voor hun trek. Boeren in Frankrijk spelen daarom, soms onbedoeld, een grote rol in het ondersteunen van de kraanvogelpopulaties tijdens hun migratie. Omdat kraanvogels in groepen migreren en vaak op dezelfde velden foerageren, kunnen ze aanzienlijke hoeveelheden voedsel consumeren, wat soms leidt tot conflicten met boeren, vooral als de vogels beginnen te eten van de gewassen die nog niet geoogst zijn. Er zijn initiatieven genomen om boeren te compenseren voor eventuele schade die kraanvogels kunnen veroorzaken, en om alternatieve voederplaatsen te creëren waar de vogels ongestoord kunnen eten.

5. Het Ecologische Belang van Kraanvogels en Hun Migratie

Kraanvogels spelen een belangrijke ecologische rol in de gebieden waar ze neerstrijken. Ze dragen bij aan de verspreiding van zaden, wat de biodiversiteit bevordert. Door zaden van verschillende planten te consumeren en vervolgens tijdens hun migratie te verspreiden, helpen ze bij het in stand houden van plantensoorten en het verrijken van ecosystemen. Bovendien zijn kraanvogels een goede indicator van de gezondheid van hun leefgebieden. Omdat ze afhankelijk zijn van specifieke soorten moeraslanden, weilanden en akkerlanden, wijst hun aanwezigheid of afwezigheid vaak op de kwaliteit van deze habitats. Hun trek heeft ook een culturele en toeristische waarde. Elk jaar trekken duizenden vogelliefhebbers naar Frankrijk om het spectaculaire migratieschouwspel te aanschouwen. Dit heeft geleid tot de ontwikkeling van ecotoerisme rond locaties als Lac du Der, waar speciale uitkijkpunten en vogelobservatiegebieden zijn opgezet. De inkomsten uit ecotoerisme kunnen helpen bij de bescherming van deze vogels en hun habitats.

Geen fotobeschrijving beschikbaar.

foto: Daan Berg

6. Bedreigingen en Behoud

Ondanks hun indrukwekkende aantallen worden kraanvogels geconfronteerd met verschillende bedreigingen die hun migratie en overleving in gevaar kunnen brengen. Verlies van habitat, bijvoorbeeld door urbanisatie en landbouwuitbreiding, vormt een groot probleem. Vooral wetlands en moerasgebieden, die cruciaal zijn als rustplaatsen, zijn gevoelig voor menselijke ingrepen. De toename van intensieve landbouw heeft ook invloed op de beschikbaarheid van voedsel, aangezien akkers steeds vaker vlak na de oogst worden omgeploegd, wat het moeilijker maakt voor kraanvogels om voedsel te vinden. Ook klimaatverandering heeft invloed op de migratie van kraanvogels. Veranderende temperaturen en weersextremen kunnen de timing van hun trek en de beschikbaarheid van voedsel beïnvloeden. Bovendien kan de klimaatverandering leiden tot veranderingen in hun broed- en overwinteringsgebieden, waardoor de kraanvogels mogelijk andere routes en gebieden moeten zoeken. Gelukkig zijn er in Frankrijk en Europa verschillende natuurbeschermingsorganisaties actief bezig met het behoud van de kraanvogelpopulaties. Organisaties zoals de Ligue pour la Protection des Oiseaux (LPO) en internationale netwerken zoals de Europese Unie werken samen om beschermingsprogramma’s te ontwikkelen en belangrijke habitats te beschermen. Dit omvat het instellen van beschermde gebieden, zoals het Lac du Der, en het bevorderen van landbouwpraktijken die rekening houden met de behoeften van trekkende vogels.

7. De Toekomst van Kraanvogelmigratie in Frankrijk

De toekomst van de kraanvogelmigratie in Frankrijk hangt grotendeels af van het behoud van hun rustplaatsen en voedselbronnen. Lokale gemeenschappen en natuurorganisaties spelen een cruciale rol bij het behouden van de habitats die kraanvogels nodig hebben tijdens hun reis. Door samen te werken met boeren, wetenschappers en beleidsmakers kan men duurzame oplossingen vinden die zowel de kraanvogels als de landbouw ten goede komen. Ecotoerisme biedt ook kansen om meer bewustzijn te creëren over de schoonheid en kwetsbaarheid van de kraanvogelmigratie. Wanneer mensen de schoonheid van dit natuurlijke spektakel waarderen, neemt de steun voor beschermingsmaatregelen toe. Initiatieven zoals educatieve programma’s, vogelobservatie-evenementen en campagnes rond milieubescherming dragen bij aan het behoud van de kraanvogelpopulaties en hun trekroute door Frankrijk.

Geen fotobeschrijving beschikbaar.

foto: Daan Berg, lucky shot met een vliegtuig in beeld…

Frankrijk biedt de vogels onmisbare rustplaatsen en voedselbronnen die hen helpen hun lange reis te voltooien. Door het behoud van wetlands en samenwerking met lokale boeren en gemeenschappen kunnen deze prachtige vogels beschermd blijven. Het belang van de kraanvogels reikt verder dan alleen het migratiespektakel; ze symboliseren de onderlinge verbondenheid van ecosystemen en het belang van behoud van natuurlijke habitats in Europa.

Onze mede LOTgenoot Kees vd Aart is een meer dan gemiddelde natuurfotograaf wiens ‘hobby’ uit de hand is gelopen. Hij heeft een serie gemaakt bij Lac du Der die binnenkort te zien is op zijn Facebook pagina: AartPhotography – Pictures by nature

Verwante berichten